«وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقّ‏ِ إِذْ قَرَّبا قُرْبانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ اْلآخَرِ»۱ از همان آغازین روزهای خلقت انسان و از روزهای نخستی که فرزندان آدم پای بر عرصه‏ ی گیتی نهادند تا سال‏ها و قرن‏ها پس از آن، نسل‏های دیگری که آمدند و در هنگامه‏ های زندگی پای نهادند، تنگه‏ ها و تنگناهای پرتنشی بر آن‏ها روی نمود که باید قربانی می‏دادند و قربانی می‏شدند!

باید همواره در پیشگاه معبود یگانه هستی، خویشتن و خواستن‏های خود را قربانی می‏کردند! باید پای بر نَفْس خود می‏نهادند و از خود و خودخواهی‏های خویش می‏گذشتند تا سیر الی الله و إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ را می‏پیمودند!

آن روز که دو پسر آدم در دو جایگاه متفاوت پای در راه قربانی شدن و قربانی کردن نهادند؛ قَرَّبا قُرْبانًا!۲ و از یکی از آن‏ها که پرهیزگار بود و خلوص را  می‏دانست و صادقانه پای در قربانگاه نهاده بود، پذیرفته شد؛ َتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما و آن‏گاه که حسادت برادر و سخن اعتراض‏آمیزش را شنید، پاسخ داد: إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ.۳ این راه دشوار است ای برادر! باید ابتدا جامه‏ی تقوا بپوشی! باید همه خواسته‏هایت را در گام نخست به پای معبود بریزی و آن‏گاه به قربانی بیندیشی! همانا از پرهیزگاران پذیرفتنی است. اگر جامه‏ی پرهیزتر تن نکرده بودی، نباید گام در راه می‏نهادی!

و سال‏ها بعد هم یاران نزدیک پیامبر اسلام(ص) با همین شیوه به آزمونی سخت گام نهادند و کلام وحی سخنی صریح بر آن‏ها خواند: «بگو اگر پدرانتان، فرزندانتان، همسرانتان، قوم و قبیله‏تان و دارایی‏هایی که گرد آورده‏اید و تجارت و کسب کاری که از رکود و کسادی آن بیم دارید و خانه‏های خوبی که در آن خشنود و راضی هستید، از خدا و پیامبرش و پیکار در راه آن‏ها دوست‏داشتنی‏تر هستند، پس درنگ کنید تا خداوند کار خویش به پیش برد که خداوند هدایت نمی‏کند گروه فاسقان را»۴ و در هنگامه‏های دیگری فرزندان آدم به آزمون رفتند، گروهی با شادمانی کارنامه‏ی قبولی گرفتند و گروهی دیگر از آزمون سربلند بیرون نیامدند! هنگامه پرشر و شور عاشورا و صحرای نینوا جایگاه لغزنده و دشواری بود که گام‏های بسیاری از آن فرو افتادند!

حسین بن علی(ع) اسماعیل بزرگ آن میدان بود، آن بزرگ مرد نه یک‏بار، بیش از هفتاد مرتبه به قربانگاه رفت و جان و تن را در مسلخ معبود نهاد! حسین(ع) هم با مسلم بن عقیل و هانی بن عروه قربانی شد و هم با تک تک یاران به میدان آمده‏اش، هم با علی‏اکبر قربانی شد و هم با کودک شش ماهه‏اش. حسین(ع) هم با حضرت عباس بن علی دستانش قطع شد و هم با همسر و خواهرش به اسارت رفت. او سرانجام در دستان خواهرش با پیکری پرچاک و خون‏آلود به سمت آسمان گرفته شد و آن بانوی شجاع فریاد برآورد که: پروردگارا! این قربانی را از آل محمد(ص) بپذیر!

و امروز در عرصه‏ی فرهنگی و سیاسی، عقیدتی، اقتصادی و نظامی؛ بسیاری از فرزندان آدم در آزمون بزرگی گام نهاده‏اند و باور دارند که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا و کل شهر محرم» هر روز عاشورا است و هر سرزمین می‏تواند کربلا باشد!

و هر کس که حلقه‏ی عشق معبود بر گردن آویخته، می‏تواند قربانی باشد. امروز نه در سخن ـ که بسیار آسان است ـ بلکه در عمل باید گام در راه حضرت اسماعیل و حسین(ع) و مردان و زنان فداکار صحنه‏های قربانی شدن گذارد و می‏توان سرافراز از میدان گام بیرون نهاد و کارنامه قبولی گرفت. از خدا می‏خواهیم چنین رتبه‏ای را برای ما امت محمد(ص) ارزانی دارد و نام ما هم در فهرست تقواپیشگان از جان گذشته جای گیرد، ان‏شاءالله.

زهرا خراسانی

پی‏ نوشت‏ ها:

۱٫ مائده، ۲۷٫

۲٫ همان.

۳٫ همان.

۴٫ توبه، ۲۴٫

منبع:

یاران امین ـ جوان ـ آبان  ماه ۱۳۹۰ ـ شماره ۷۳