یمنا پایگاه اطلاع‌رسانی یاران محمد امین
امام رضا (ع) نامشان علی، کنیۀ ایشان ابوالحسن، القابشان متعدّد ازجمله؛ الرِّضا، قُرَّةُ أعيُنِ المُؤمِنين (نور چشم مؤمنان)، الصّادِقُ، الصّابِرُ، الفاضِلُ، عالم آل محمد (ص) و … . ۱۱ ذی‌قعده ۱۴۸ ق. در مدینه متولّد شد.۱ معنای مشهورترین لقب، «الرِّضا؛ خشنودی» است.۲ از صفات ظاهری‌شان: سفیدی رو-۳ بارنگی تیره،۴ قامتی معتدل-۵ و شبیه‌ترین فرد به پیامبر (ص) بود.۶ پدرشان امام کاظم (ع) و مادر نجمه نام داشت.۷ البته نامه‌ای دیگری برای مادرشان ذکر کرده‌اند.۸ از دوران کودکى و جوانى تا ۲۰۱ ق. در مدینه-۹ مستقیماً از پدر علوم و معارف و اخلاق و … آموخت.۱۰ حاصل ازدواج ایشان، با سبیکه (دُرّه) امام جواد (ع) است. این بانو خیزران از اهالى نوبه منطقه‌ای در آفریقا-۱۱ و همسر دائمی‌شان امَّ حبیبه بود.۱۲ اسامی پنج پسر و یک دختر، به نامه‌ای: محمّد قانع، حسن، جعفر، ابراهیم، حسین و عایشه هستند؛۱۳ شیخ صدوق فاطمه را به‌عنوان یکی از دختران حضرت (ع) نام می‌برد-۱۴ امّا شیخ مفید فرزندی جز امام جواد (ع) را نام نمی‌برد. ۱۵ ابن شهرآشوب-۱۶ و طبرسى،۱۷ نیز بر همین اعتقادند. بارها توسط پیامبر (ص)، پدر و اجدادشان (ع) امامت حضرت (ع) اعلام‌شد. به ویژه‌امام کاظم (ع)در حضور مردم، بارها ایشان را امام بعد از خود معرّفی کردند. به یک نمونه‌اشاره می‌شود: محمّد بن اسماعیل گفت: بر امام کاظم (ع) درحالی‌که به شدّت مریض بودند وارد شدم، عرض کردم: اگر خدای‌ناکرده براى شما اتّفاقى بیفتد و خدا آن روز را نیاورد، به چه کسى رجوع کنیم؟ فرمود: به فرزندم علىّ، نوشته‌او، نوشته من است، او وصىّ و جانشین من بعد از مرگم خواهد بود.۱۸ امام رضا (ع) در مدینه، پس از شهادت پدر، ۱۸۳ ق، امامت (۲۰ سال؛ ۱۷ سال در مدینه و ۳ سال در خراسان) را بر عهده گرفت، شاگردان پدر را دور خود جمع و به تدریس در حوزه علمیه جدّش امام صادق (ع) پرداخت. این مدت (۱۰ سال) معاصر هارون و بقیه با مأمون عباسی گذشت. با نقشه مأمون، راه خراسان را در پیش گرفت و پس از قبول اجباری ولایت‌عهدی مأمون باگذشت ۳ سال،۱۹ در ۵۵ سالگی ۲۰۳ ق. به شهادت رسید.۲۰ روز شهادت در جمعه از ماه رمضان،۲۱ ۱۷ صفر،۲۲ و یا آخر صفر است.۲۳ قوی‌ترین نظریه، قابل‌اعتمادترین نقل، روزجمعه آخرین روز صفر ۲۰۳ ق. است.۲۴
فضائل: امام رضا (ع) همانند دیگر امامان (ع)، دارنده تمام کمالات و در مرتبه‌اعلی است. او آن‌چنان در قلّه شکوهمند کمال و فضیلت است که نه‌تنها دوستان و پیروانش بلکه دشمنان کینه‌توز و سرسخت هم به مدح و ستایش او پرداخته‌اند و او را ستوده‌اند. ابراهیم بن عباس می‌گوید: هرگز ندیدم که‌امام (ع) به کسی یک کلمه جفا کند. سخن شخصی را قطع کند. نیازمندی را از درگاه خویش رد کند. هرگز در حضور افراد تکیه نمی‌داد. هرگز با صدای بلند نمی‌خندید، بلکه خنده‌اش تبسم و لبخند بود. وقتی‌که کنار سفره می‌نشست، همه خدمتکاران کنار سفره می‌نشاند.۲۵ خلفای هم‌عصر امام (ع) از خلفای عباسى: هارون‌الرشید، امین و مأمون بودند.۲۶ برای آشنایی بیشتر می‌توانید به سایت اسلام پدیا، مدخل «امام رضا (ع)» مراجعه کنید.
ر ک به:
- ویژه نامه
- سیره و اخلاق امام رضا (ع)
- سعادت خانواده در سیره امام رضا (ع)
- شیوه‌های مبارزه امام رضا(ع) با افکار منحرف
