نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روزی بود که زمین گسترده شد و خدا حیات را به جهان خاکی بخشید. «دَحو» یعنی «بسط و گسترش» [۱] یا «تکان دادن چیزی از محل اصلیاش» است. [۲] گسترده شدن زمین در ۲۵ ذیقعده، به معنای پهن شدن زمین، نقطه آغازین حرکت در لایههای زیرین از زیر کعبه است. منظور از دحوالارض این است که در آغاز، سطح زمین را آبهای بارانهای سیلابی فراگرفته بود. این آبها، بهتدریج در گودالها جای گرفتند. خشکیها از زیر آب سر برآوردند. بعدها با باریدن بارانهای سیلابی مداوم که ارتفاعات را شستند، درهها گسترده شد. اندکاندک زمینهای مسطح و قابلاستفاده به وجود آمد و زمین قابلسکونت شد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» است و لزوماً سر از زیر آب درآوردن نیست. [۳] قرآن در باره این گستردهتر شدن روزبروز خشکیها میفرماید: «و زمین را بعدازآن گسترش داد». [۴] تعیین یک روز خاص رمزی است از دورهاى که زمین از وضع پیشین متحول شد و چهره سوزان و خشمناک آن بهتدریج بهصورت رحمت درآمد و زمین آماده براى پیدایش زندگی شد. [۵] راوی میگوید: « … در شب ۲۵ ذیقعده، همراه پدرم خدمت امام رضا (ع) شام خوردیم. امام (ع) فرمود: حضرت ابراهیم و عیسى بن مریم (ع) در این شب متولد شدند. زمین شب از زیر کعبه گسترش یافت. فضیلتى در این شب وجود دارد که هیچکس از آن یاد نکرده و آن این است: هر کس روزه بگیرد، مانند کسى است که ۶۰ ماه روزه گرفته باشد.» [۶] کتابهای زیادی راجع به «دحوالارض» مطالب متنوعی نگاشتهاند که ازجمله آنها: «اقبال الاعمال» سید بن طاووس، آخر باب ۶ از اعمال ذیحجه، «معارف و معاریف» سید مصطفی حسین دشتی، ج ۳، ص ۲۵۷، «بحارالانوار» محمدباقر مجلسی، ج ۹۷، ص ۱۲۲، «مراقبات» میرزا جواد ملکی تبریزی، ج ۲، ص ۱۸۶، ۱۹۳ و ۱۹۴، «تفسیر نمونه» گروهی از نویسندگان، ج ۲۶، صص ۱۰۰ و ۱۰۱، «جامع الصغیر» سیوطی ج ۱، ص ۹۵ و «مفاتیحالجنان» شیخ عباس قمی، ص ۴۵۱ بخش اعمال مربوط به دحوالارض است.
اعمال دحوالارض:
براى عبادت در این روز، ثواب بسیار واردشده است:
برای مطالعه بیشتر ر ک به منابع زیر: