انسان موجودی اجتماعی است. مهمترین ابزار انسجام اجتماعی، ضیافت است. ضیافت نوعی انس و الفت میان افراد ایجاد میکند، به گونهای که روح و روان آدمی به آرامشی خاصّ دست مییابد. واژگان ضیافت (استضافه یا Banquet) مترادف با بزم، سور، پذیرایی، جشن، مهمانی، ولیمه و … است. مهمان در ضیافت بر میزبان وارد میشود که از او با طعام و یا دیگر وسایل پذیرایی میشود. خدا میزبان انسان در ضیافت های زمینی و آسمانی است. در ضیافت های بشری نه تنها آسایش، بلکه آرامش برای طرفین را به دنبال دارد و موجب برکات فراوانی نیز میشود. ممکن است برخی از ضیافت ها بستری مناسب برای تالیف قلوب هم باشد. پیامبر (ص) برای ابلاغ رسالت خویش، ضیافتی تشکیل میدهد و خویشاوندان خود را به آن فرا میخواند و در آن ضیافت به ابلاغ رسالت اقدام میکند؛ چرا که میداند تاثیرگذاری بر احساسات مهمان بر سر سفره ضیافت، آسان تر است. هم چنین، پیامبر (ص) همانند ابراهیم(ع) هر روز به قصد ایجاد ارتباط عاطفی ضیافت داشت تا آموزههای وحیانی را به مردم برساند و آنان را با آن ها آشنا سازد. برای این که ضیافت تاثیر مطلوب خود را به جا گذارد، لازم است تا آداب آن به خوبی مراعات شود. از همین رو در قرآن به ضیافت توجّه ویژه ای در بیش از چهل آیه شده و آدابی خاصّ در آن ها آمده که می توان بعد از آشنایی به آن عمل کرد و از برکاتش بهره برد:
- سلام: مهمان هنگام ورود با سلام وارد شود. (هود، ۵۹؛ ذاریات، ۲۶ و ۲۷)
- پاسخ سلام: میزبان پیش از هر کاری پاسخ دهد. (هود، ۶۹؛ ذاریات، ۲۴ و ۲۶)
- استقبال از مهمان: با آغوش باز، سلام و … از مهمان استقبال شود. (یوسف، ۹۹ و ۱۰۰)
- تهیه غذای مناسب: براى مهمان غذایی مناسب تهیّه شود. (هود، ۶۹؛ ذاریات، ۲۴ تا ۲۷)
- سرعت در پذیرایی: میزبان با شتاب وسایل پذیرایی را برای مهمان فراهم کند. (هود، ۶۹)
- حضور در زمان موعد: در زمان تعیین شده برای مهمانی و پذیرایی حضور یابد. (احزاب، ۵۳)
- رعایت حال میزبان: رفتار مهمان مناسب باشد که میزبان به رنج و سختی نیفتد. (احزاب، ۵۳)
- پذیراییشایسته: از مهمان به شایستگی پذیراییشود. (نساء، ۱۴۸)؛ امام صادق(ع): كسى كه در ضيافتش به شایستگی پذیرایی نكند، … بقیه در ادامه …
ر ک به: