یمنا پایگاه اطلاع‌رسانی یاران محمد امین
معجزه، کار شگفت و خارق العاده‌ای است که پیامبران الهی بر خلاف قوانین عادی و جاری طبیعت، به منظور اثبات ادعای رسالت خویش انجام می‌دهند و انسان‌های عادی از انجام مانندِ آن، ناتوان و درمانده‌اند. هدف از این کار خارق‌العاده که با عنایت و اذن خاص الهی صورت می‌گیرد، اثبات نبوت است. این کار، دارای چند نشانه در مقام شناخت و اثبات است که عبارتند از تحدّی و عدم معارضه و مغلوب نشدن.معجزه به کارهای خارق‌العاده‌ای گفته می‌شود که پیامبر اسلام، به اذن خداوند برای اثبات نبوّت خویش انجام داده است. مهمّ ترین معجزه ایشان، قرآن کریم است که برخلاف معجزات سایر پیامبران، تا ابد باقی است و اعجاز قرآن از جهات مختلف است. قرآن کریم، معجزه جاودان پیامبر اسلام(ص) است. معجزه بودن قرآن به معنای آن است که این کتاب از جهات مختلف (لفظ، معنا، ساختار و…) دارای ویژگی‌هایی فوق بشری است و بشر از آوردن مانند آن ناتوان است. به همین جهت، قرآن ساخته دست بشر نیست، بلکه کلام خداست. برای اثبات اعجاز آن، در آیات متعددی تحدّی شده است. تحدّی بدین معناست که خداوند در قرآن از منکران خواسته است که اگر قرآن را کلام خدا نمی‌دانند، مانند آن بیاورند و از آن جا که هیچ کس نتوانسته است مانند آن بیاورد، حقانیت کلام الاهی به اثبات می‌رسدپیامبر(ص) غیر از قرآن(بزرگ‌ترین معجزه) معجزات متعدد دیگری هم داشته‌‌اند، که بعضی از آن ها را قرآن نقل کرده و برخی در کتب سیره و تاریخ درخشان آن حضرت آمده است. از جمله:
۱ . «شق‌القمر» یعنی دو نیمه شدن ماه، از آن معجزات درخشان است. منکرین اسلام و مشرکین مکه از پیامبر(ص) تقاضا کردند ماه دو نیمه شود و حضرت از درگاه خداوند متعال مسئلت کرد و ماه دو نیمه شد و مردم آن را مشاهده کردند.(۱) قرآن کریم این معجزه را این گونه بازگو می‌کند: «اقتربت الساعه و انشق القمر» (القمر-۱)؛ قیامت نزدیک شد و ماه، منشق و دو نیمه شد.
۲ . «حرکت درخت» حضرت علی(ص) می‌فرماید: گروهی از اشراف قریش محضر پیامبر(ص) آمدند و گفتند: یا محمد(ص) تو ادعای بزرگی کردی که هیچ‌یک از پدران و خاندانت چنین ادعایی نکردند، ما یک سؤال و درخواست داریم، اگر اجابت کردی، ما به تو ایمان می‌آوریم.
حضرت فرمود: چه چیزی است؟
گفتند: کاری بکن که این درخت که رو به روی ما است، از جا کنده شود و پیش ما بیاید.
حضرت فرمود: اگر این کار را بکنم شما قول می‌دهید مسلمان شوید؟
گفتند: بلی.
حضرت فرمود: من این کار را می‌کنم، این درخت هم می‌آید، ولی هیچ‌کدام از شما به خیر و حق برنمی‌گردید و من می‌بینم در بین شما کسانی هستندکه پیکرشان به چاه افکنده می‌شود و بعضی از شما احزاب را بر ضد ما بسیج می‌کند. نهایتا حضرت اجابت کرد و خطاب به درخت فرمود: ای درخت، اگر تو به خدا و من ایمان داری و می‌دانی که من فرستاده خدا هستم، از جا کنده شو و نزد من بیا.
علی(ص) می‌فرماید: درخت به صورت کامل با همان ریشه از جا کنده شد و با سر و صدا در حالی که شاخه‌هایش به هم می‌خورد، آمد و رو به روی پیامبر(ص) ایستاد.
آن گروه گفتند: خوب، عیبی ندارد، حالا اگر راست می‌گویی نصف این درخت سرجایش برگردد و نصف دیگر آن بماند، حضرت از خدا درخواست کرد و این کار شد، گفتند: این نصفه‌ای که رفته، بیاید و این نصفه دیگر برود، همین‌طور هم شد، در نهایت گفتند: به راستی تو ساحر بزرگی هستی.(۲)
۳ . «معراج» معجزه معراج آن حضرت در قرآن کریم آمده است.
۴ . «مباهله» معجزه مباهله آن حضرت با مسیحیان نجران نیز در قرآن کریم آمده است.
معجزات بسیاری از این دست، مانند ردّ الشّمس، به پیامبر اسلام(ص) نسبت داده شده است. ابن جوزی از منابعی یاد می‌کند که بالغ بر ۱۰۰۰ معجزه را برای حضرت آورده‌اند.(۳) ابن کثیر در معجزات النبی، شمار بسیاری از این معجزات را نقل کرده است. در این کتاب معجزات به دو دسته:
- معجزات معنوی
- معجزات حسّی
تقسیم شده است. از قرآن کریم و در برخی از منابع، خلق و خوی نیکوی پیامبر(ص) در زمره معجزات معنوی حضرت دانسته شده است. هر چند از نظر اصطلاحی، این امر را نمی‌توان معجزه دانست اما با این تحلیل که، وجود صفات متضاد مانند شجاعت و بردباری؛ قناعت و ریاست؛ عبادت و رهبری سیاسی به صورت عادی نمی‌تواند در یک فرد جمع شود. بنابراین، وجود این صفات در حد اعلا و به صورتی که موجب الگو شدن ایشان شود، نشان‌دهنده خارق‌العاده بودن آن هاست و معجزات حسّی آن حضرت به معجزات مربوط به حوادث آسمانی و معجزات زمینی دسته‌بندی شدهاند و در معجزات حسّ زمینی، معجزات متعلق به جمادات و حیوانات از یکدیگر جدا شده است.
یمنا؛ پایگاه اطلاع رسانی یاران محمد امینْ (ص): انتقادات، پیشنهادات خود را به نشانی @yomnaadmin ارسال نمایید. آدرس تلگرام: t.me/Yomna_ir
پانویس:
۱ – مجمع‌البیان، طبرسی، ج ۹، ص ۱۸۶
۲ – نهج‌البلاغه- خطبه ۱۹۲
۳ – المنتظم، ابن جوزی، ج ۱۵، ص ۱۲۹
منابع:
- قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند؛
- نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی؛
- ابن بابویه، شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳؛
- ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م؛
- ابن کثیر، معجزات النبی، تحقیق ابراهیم امین احمد، المکتبه التوفیقیه؛
- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت،دار ابن کثیر، ۱۴۰۷، چاپ سوم؛
- دیلمی، حسن، ارشادالقلوب، قم، انتشارات رضی، ۱۴۱۲؛
- راوندی، قطب الدین، قصص الانبیاء، مشهد، مؤسسه البحوث الاسلامیه، ۱۴۰۹؛
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳؛
- مفید، النکت الاعتقادیه، قم، الموتمر العالمی، ۱۴۱۳ق؛
- طبرسی، مجمع البیان، لجنة من العلماء و المحققین الاحصایین، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات ۱۴۱۵، چ۱
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب (تفسیر کبیر)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰، چاپ سوم؛
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷، چاپ چهارم؛
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعه، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳، چاپ دوم؛
- مسعودی، ابوالحسن، اثبات الوصیه للامام علی‌بن ابیطالب، قم، انصاریان، ۱۴۲۳ ، ویکی شیعه و کیهان
